REKOMENDACJE DLA GRUPY RATUJMY DĘBY W KLECZY DOLNEJ [3 czerwca 2022]

[3 czerwca 2022]

[Ratujmy dęby w Kleczy Dolnej]

Rekomendacje dla grupy Ratujmy dęby w Kleczy Dolnej

W trakcie spaceru zobaczyliśmy wąwozy w których rosną wiekowe dęby. Wiele z tych dębów rośnie na skraju wąwozów, granicząc z polami uprawnymi. Po wykonanej przez was inwentaryzacji, okazało się, że dębów jest ponad 100 z czego część to drzewa biocenotyczne a inne są drzewami o rozmiarach pomnikowych. Zagrożeniem dla dębów były wskazówki gospodarcze, które przewidywały wycinkę większości drzew ze względu na cel hodowlany doświetlenia gniazd z odnowieniem bukowym i w efekcie zastąpienia grądów buczyną. Zagrożeniem dla dębów były też wskazywane przez leśników względy bezpieczeństwa, dotyczące maszyn rolniczych pracujących na granicy wąwozów z polami uprawnymi. Nieformalne ustalenia z nadleśnictwem doprowadziły do powstrzymania wycinki dębów. Ustalenia nie są pewne, gdyż decyzja RDLP w Katowicach może je podważyć.

I. Wąwozy z ponad 100 starych dębów (biocenotyczne i o rozmiarach pomnikowych) – dalsze postępowanie.

Na tę chwilę wydaje się, że dęby w Kleczy Dolnej są bezpieczne, co zostało zapewnione poprzez nieformalne ustalenia z nadleśniczym. Nie wydaje się jednak, żeby leśnicy chcieli odstąpić od celu hodowlanego, jakim jest wspieranie odnowienia bukowego poprzez wycinkę dębów. Występowanie grądów w wąwozach wydaje się wyjątkowe w skali nadleśnictw Andrychów i Myślenice.

Co należy zrobić:

Należy rozpoznać siedliska przyrodnicze w wąwozach w Kleczy Dolnej, poprzez zaangażowanie fitosocjologa, który wykaże obecność gatunków charakterystycznych dla danego zbiorowiska leśnego. Należy sprawdzić Bank Danych o Lasach i publiczne bazy danych badań naukowych, pod kątem rozpoznanych we wcześniejszych latach siedlisk przyrodniczych.

Oczekiwane rezultaty:

Potwierdzenie obecności siedliska przyrodniczego grądu środkowoeuropejskiego lub subatlantyckiego pozwoli na sformułowanie argumentów za zachowaniem pozostałości tego typu lasów położonych w wąwozach, których prawdopodobnie jest już bardzo niewiele w nadleśnictwie Andrychów i Myślenice. Wyniki badań będą argumentem za objęciem ochroną tego typu trudno dostępnych miejsc ochroną, jako Gospodarstwa specjalne, RSA lub pomniki przyrody.

II. Lasy w nadleśnictwie Andrychów i Myślenice – poszukiwanie skrawków starych lasów dębowych i ich ochrona.

Jednym z waszych celów, który wyłonił się niedawno, jest ochrona miejsc podobnych do wąwozów w Kleczy Dolnej. W celu odnalezienia lokalizacji lasów tego typu, przeprowadziliśmy w trakcie szkolenia analizy danych przestrzennych w programie QGIS. Dalszym wsparciem może okazać się mapa interaktywna zbudowana na platformie ArcGIS Online dla nadleśnictw Andrychów i Myślenice, która będzie zawierają odpowiedzi na pytania:

• gdzie są zlokalizowane najstarsze lasy liściaste;
• gdzie są pojedyncze lub występujące miejscowo grupy bardzo starych drzew;
• gdzie jest lokalizacja innych wąwozów;
• gdzie są siedliska przyrodnicze Natura 2000.

Mapa interaktywna na platformie ArcGIS Online, może zostać przygotowana przez zespół projektowy, na życzenie waszej grupy. Jeśli zdecydujecie się na takie narzędzie wsparcia, wówczas warto skonkretyzować inne pytania do przygotowania mapy:

• jaki jest podział własności ziemi (granice działek ewidencyjnych) dla obszaru całego nadleśnictwa Andrychów i Myślenice;
• gdzie są zlokalizowane pomniki przyrody dla obszaru całego nadleśnictwa Andrychów i Myślenice.

Co należy zrobić:

Posługując się wynikami analiz wykonanych podczas szkolenia lub/oraz interaktywną mapą na platformie ArcGIS Online, należy określić potencjalne miejsca do sprawdzenia pod kątem:

1. Wieku drzewostanu;
2. Występowania pojedynczych lub zgrupowanych miejscowo najstarszych drzew (PJD, MJS);
3. Ocenić występowanie siedlisk przyrodniczych Natura 2000 na obszarze całych nadleśnictw Andrychów i Myślenice poprzez sprawdzenie map, Banku Danych o Lasach, zasobów Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska;
4. Odszukać historyczne badania naukowe dotyczące wąwozów zlokalizowanych na obszarze całych nadleśnictw Andrychów i Myślenice;
5. Wykonać badania na wybranych obszarach pod kątem występowania ptaków, drzew biocenotycznych i drzew o rozmiarach pomnikowych;
6. Zawnioskować do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska o zgłoszenia wszystkich gatunków i siedlisk, jakie wpłynęły do urzędu na przestrzeni ostatnich 5-7 lat od osób fizycznych, prawnych, nadleśnictw.

Oczekiwane rezultaty:

Ad 1. Wybór obszarów poprzez kryterium najstarszych drzewostanów pozwala wstępnie i często w mylny sposób ocenić, gdzie są stare lasy. Nie jest to rozwiązanie gwarantujące 100% wynik poszukiwań ale daje zgeneralizowany pogląd na to, gdzie mogą być lasy, w których drzewostan właściwy jest złożony z najstarszych drzew.

Ad 2. Posługując się opisami taksacyjnymi, można wytypować obszary, w których są zlokalizowane stare drzewa lub ich zgrupowania, nie mieszczące się w kategorii całego drzewostanu właściwego. W opisach taksacyjnych będą one opisane skrótami PJD i MJS. Odnajdując takie obszary, będziecie w stanie szczegółowo i precyzyjnie odnaleźć małe fragmenty starych lasów lub zgrupowania bardzo starych drzew rosnących wśród młodszych wiekowo lasów.

Ad 3. Zlokalizowanie siedlisk przyrodniczych dla obszaru całych nadleśnictw Andrychów i Myślenice pozwoli na ocenę ilościową poszczególnych siedlisk. Połączenie analizy powierzchni poszczególnych siedlisk przyrodniczych z ich lokalizacją, może przynieść nieoczekiwane wyniki i argumenty za ochroną skrajnie rzadko występujących grądów w wąwozach. Takie zestawienia procentowe, mogą posłużą wam do formułowania dalszych postulatów za ochroną pozostałości starych lasów.

Ad 4. Odszukanie historycznych badań naukowych np. w przeglądarce Google Scholar, może przynieść nieoczekiwane rezultaty, poprzez odkrycie opracowań botanicznych, ornitologicznych, hydrologicznych, które posłużą wam do określenia wartości przyrodniczych i postulatów. Skontaktowanie się z autorami opracowań naukowych, uskuteczni wasze starania o ochronę starych lasów, dzięki wsparciu osób związanych ze środowiskiem akademickim lub innymi jednostkami badawczymi.

Ad 5. Gdy już wytypujecie obszary cenne ze względu na wiek rosnących w nich drzew, przeprowadzenie badań przyrodniczych pozwoli wam na odnalezienie ciekawych/ cennych gatunków ptaków, roślin. Może się okazać, że odnalezione publikacje naukowe nakierują was na poszukiwanie konkretnych gatunków. Przeprowadzenie badań bezpośrednio w lesie, zwykle owocuje potwierdzeniem obecności lub braku obecności poszukiwanych walorów przyrodniczych, na których warto się skupić lub jeśli ich nie ma, pozwala na przekierowanie uwagi/ zasobów/czasu na inne aspekty.

Ad 6. Zawnioskowanie do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska o lokalizację zgłoszonych gatunków na przestrzeni ostatnich 5-7 lat, da wam ogląd na kilka rzeczy:

• aktywność leśników w poszukiwaniu i obserwacjach gatunków chronionych;
• aktywność organizacji przyrodniczych w ochronę przyrody regionu;
• obecność działających samodzielnie przyrodników/ aktywistów.

Po otrzymaniu informacji o środowisku od Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, będziecie mogli zidentyfikować potencjalnych sojuszników/ partnerów w waszych działaniach nakierowanych na poszukiwane i ochronę pozostałości starych lasów.

III. Grupa i jej integralność, zaangażowanie – spotkanie online.

Wydaje mi się, że w waszej grupie potrzebny jest kontekst, który zaangażuje ludzi w działania. Na szkoleniu nie poznałem całej grupy.

Co należy zrobić:

Zorganizuję dla was spotkanie online, które będzie miało na celu omówienie bieżących spraw, celu strategicznego, jakim jest ochrona pozostałości starych lasów, rozpoznanie stopnia zaangażowania poszczególnych osób i ich predyspozycji do konkretnych działań. Zaproponujcie mi dogodny termin takiego spotkania, które powinno się odbyć do 15 czerwca.

Oczekiwane rezultaty:

Takie spotkanie pomoże wam w integracji, określeniu zadań i priorytetów. Poszczególne osoby będą w stanie wykonywać powierzone im zadania, co przybliży was do osiągnięcia celu, jakim jest ochrona pozostałości starych lasów.

IV. Zajęcia edukacyjne – uspołecznienie lasu.

W trakcie spaceru, dowiedziałem się że współpracują z wami dwie osoby, które mogłyby przeprowadzić odpłatnie zajęcia edukacyjne na terenie wąwozów w Kleczy Dolnej. Wartość lasu jest często definiowana poprzez pryzmat jego przydatności dla ludzi, czy to jaki zasób surowca, czy też jako miejsce rekreacji lub edukacji. Ze względu na niepewne ustalenia z nadleśniczym, dotyczące przyszłości dębów w Kleczy Dolnej, warto “umocować” te drzewa w edukacji prowadzonej z lokalnymi placówkami oświatowymi.

Co należy zrobić:

Zorganizować 3- 5 wydarzeń w skali całego roku, które będą cykliczne przez następne lata. Mają być to zajęcia skierowane do szkół podstawowych, klas 1-3 lub/oraz starszych. Wydarzenia powinny obowiązkowo zostać nagłośnione w lokalnym radio lub gazecie. W tym celu należy zaprosić na nie dziennikarza lokalnej prasy, który wykona wywiady i zdjęcia. Jeśli nie macie innych pomysłów na wydatkowanie środków, które gwarantujemy wam w ramach projektu do końca września 2023r. na pokrycie kosztów ekspertów, to należy je wydatkować na organizację wydarzeń (wydruki, promocja, kampania medialna)

Oczekiwane rezultaty:

Umocowanie lasu w świadomości społeczności lokalnej, jako miejsca, gdzie dzieci uczą się przyrody i utrwalenie uśmiechów dzieci na zdjęciach w lokalnej gazecie drukowanej, jest najlepszym zabezpieczeniem lasu przed jego wycięciem.

Wykonawca: Adrian Grzegorz, Fundacja Las Naturalny