Rekomendacje dla Las Młochowski (Zielony Pierścień Warszawy) [9 sierpnia 2022]

[9 sierpnia 2022]

[Las Młochowski]

IV. Las Młochowski

A. Lasy w sąsiedztwie rezerwatu Młochowski grąd

1. Sadzenie modrzewia i buka poza naturalnym zasięgiem

Propozycje:

• weryfikacja pod kątem gleb;
• weryfikacja pod kątem wymogów zarządzania siedliskami Natura 2000 (poradniki metodyczne Natura 2000);
• weryfikacja pod kątem mapy roślinności potencjalnej Jana Marka Matuszkiewicza.

2. Badania pod kątem występowania mchów wskaźnikowych dla starych lasów. Z uwzględnieniem powierzchni międzyzrębowych

Propozycje:

• weryfikacja wszystkich cennych grądów;
• uzupełnienie dotychczasowych i nowych badań o wskazówki dla każdego stanowiska (wskaźniki wilgoci i światła) i efekt krawędzi;
• ocena zagrożeń dla stanowisk w oparciu o wskaźniki;
• wykonanie dokumentacji sferycznej stanowisk (nasłonecznie, cień, struktura lasu;
• przygotowanie raportu, skonsultowanie z Polskim Towarzystwem Botanicznym. Zaangażowanie członków PTB Sekcji briologicznej do wykonania wspólnej wizji terenowej;
• przedstawienie wyników badań i raportu na spotkaniu z leśnikami. Przedstawienie na spotkaniu rozwiązań stosowanych w innych nadleśnictwach. Propozycja przebudowy drzewostanu tylko kosztem sosny o ile są na to warunki dla polepszenia stanu zachowania siedliska Natura 2000- jako rozwiązanie kompromisowe z zachowaniem mikroklimatu dla gładysza paprociowatego i zachowaniem brzozy i innych biocenotycznych.

3. Identyfikacja zaburzeń w reprezentatywnych siedliskach przyrodniczych grądowych w wyniku planowanych lub trwających trzebieży

Propozycje:

• identyfikacja wydzieleń z obecnością wskaźników lasów puszczańskich (mchy, rośliny zielne);
• zaangażowanie eksperta do oceny jakości fitocenozy, jej dynamiki, stabilności i identyfikacji zagrożeń;
• wytypowanie najcenniejszych grądów i ich pozostałości na powierzchniach międzygniazdowych;
• wykorzystanie wyników do formułowania argumentów za ochroną grądów poprzez wpisanie ich do gospodarstwa specjalnego.

4. Inwentaryzacja roślin zielnych wskaźnikowych dla lasów pierwotnych w grądach

Propozycje:

• zaangażowanie eksperta botanika;
• przygotowanie raportu;
• przygotowanie postulatów ochrony cennych lasów grądowych w oparciu o wyniki badań.

5. Identyfikacja grądów w stanie zachowania C i wprowadzenie działań ochrony czynnej metodami gospodarki leśnej- usuwanie sosny, poprawa struktury wiekowej (w tym dla całego nadleśnictwa)

Propozycje:

• wytypowanie wydzieleń z siedliskiem Natura 2000 grąd subkontynentalny w stanie zachowania C (w tym na powierzchniach międzyzrębowych);
• zaangażowanie eksperta i przygotowanie rekomendacji do wprowadzenia działań ochrony czynnej do poprawy stanu zachowania grądów.

6. Identyfikacja potencjalnej roślinności jako ważny argument wartościujący grądy

Propozycje:

• sprawdzenie mapy roślinności potencjalnej Jana Marka Matuszkiewicza pod kątem występowania grądów na tych terenach;
• określenie udziału grądów na podstawie mapy roślinności potencjalnej;
• przygotowanie argumentów i postulatów w postaci raportu.

7. Edukacja ekologiczna Wojciecha Borosa. Związanie ludzi z lasem i petycja. Uspołecznienie lasu, zwłaszcza grądów

Propozycje:

• zebranie scenariuszy edukacyjnych będących w zasobach AdkP;
• adaptacja wybranych scenariuszy do pasujących obszarów;
• przygotowanie własnych scenariuszy pod pasujące wydzielenia leśne;
• zaangażowanie lokalnych szkół – wysłanie scenariuszy wraz z lokalizacją i doświadczeniem przewodnika realizującego scenariusze;
• przygotowanie petycji przez AdkP w szkołach za ochroną cennych lasów liściastych i wartości przyrodniczych, puszczańskiego charakteru grądów.

8. Usuwanie martwego drewna wielowymiarowego liściastego przed podjęciem prac gospodarczych

Propozycje:

• weryfikacja zgodności w dostępnych przepisach (IOL, Dobre praktyki w gospodarce leśnej, standard FSC);
• przygotowanie pisma do nadleśnictwa – wykazanie niezgodności i wniosek o wyjaśnienie.

9. Poszukiwanie innych walorów przyrodniczych w grądach

Propozycje:

• wykonanie badań botanicznych w poszukiwaniu roślin wskaźnikowych dla starych lasów;
• wykonanie badań ornitologicznych, lichenologicznych.

10. Problem wprowadzania modrzewia jako gatunku obcego dla fitocenozy grądu

Propozycje:

• sprawdzić odnowienie modrzewiem- czy zgodność z typami gleb, siedliskiem, zasięgiem modrzewia;
• wykazać wskaźnik skali – 2-3 nadleśnictwa, kilka leśnictw, potrzebne wykazanie skali do audytu FSC;
• złożenie uwag do najbliższego audytu. Dowiadywać się systematycznie, kiedy będzie audyt.

11. Zapoznanie się z wymaganiami siedliskowymi gatunków puszczańskich. Wydobycie z opracowania naukowego będącego w Teczce Projektowej

Propozycje:

• analiza opracowania, odnalezienie gatunków w opracowaniu;
• wydobycie wskaźnika wilgoci i wskaźnika światła dla gatunków z listy wskaźnikowych (rośliny zielne);
• przygotowanie zestawienia tabelarycznego w formie raportu.

12. Skala występowania gładysza paprociowatego w lasach

Propozycje:

• wykazanie ilości stanowisk w skali nadleśnictwa;
• zbudowanie argumentu rzadkości występowania w całej RDLP. Wykonanie badań terenowych we wszystkich dobrze zachowanych grądach;
• przedstawienie wyników do audytu FSC.

13. Rezerwat Młochowski Grąd – duże podobieństwa w sąsiednich grądach

Propozycje:

• wykonanie oceny podobieństw na podstawie badań, w tym struktury lasu.

B. Wydzielenie 414c – pozostałość starych grądów

1.Mikrosiedlisko dobrze zachowanego grądu ze wskaźnikiem lasu pierwotnego. Dobór sztuczny- graby do wycinki. Stare dęby, naturalny układ ekologiczny. Dowód: gładysz paprociowaty. Ryzyko prześwietlenia, usuwanie drzew adaptującyh się do zmiennych warunków, ryzyko obniżenia jakości zbiorowiska roślinnego.

Propozycje:

• wykonanie badań pod kątem jakości fitocenozy;
• stworzenie precedensu ochrony puszczańskiego charakteru lasu, poprzez przekonanie leśników o wysokiej wartości fitocenozy narażonych przez efekt krawędzi i zmianę mikroklimatu w wyniku trzebieży doświetlającej runo;
• złożenie wniosku o las referencyjny bądź gospodarstwo specjalne.

2. Poszukiwanie sojuszników, interesariuszy, użytkowników usług ekosystemowych, współpraca przy edukacji i promocja “prawdziwego lasu”

Propozycje:

• muzea kulturowe, przyrodnicze (dioramy ze starym lasem);
• odnalezienie osób pasjonujących się przyrodą, krajobrazem leśnym. Pokazanie społeczeństwu lasów naturalnych pod szyldem lokalnej instytucji;
• organizowanie spacerów z przewodnikiem, przygotowanie plakatu z logotypami instytucji archeologicznych, kulturowych, krajoznawczych – uspołecznienie aktywizmu;
• edukacja ekologiczna pod patronatem szanowanej instytucji a przez to wzmocnienie przekazu i uciszenie leśników. Ponadto uzyskanie cykliczności spacerów, wystawy podsumowujące wydarzenia;
• osiągnięcie celu: wypromowanie w świadomości mieszkańców grądu jako prawdziwego lasu

3. Podsumowanie dla grupy:

inwentaryzacje, waloryzacje, badanie i ochrona wszystkich grądów, mapa roślinności potencjalnej, lasy referencyjne, gospodarstwo specjalne, biogrupy, rzadkie gatunki, wskaźniki lasów pierwotnych, ornitologia, entomologia, briologia, skala występowania naturalnych ekosystemów, systemowe rozwiązania dla grądów, grądy jako miejsca edukacji ekologicznej, typowanie i wzmacnianie wartości społecznych, scenariusze edukacyjne, koncept edukacyjny starego lasu, starej puszczy w której mieszkali przodkowie jako zachęta edukacyjna. Weryfikacja ciągłości przestrzennej starodrzewi poprzez analizę wszystkich wydzieleń z grądami na przestrzeni ostatnich 5 lat- ocena pomniejszenia udziału starodrzewi w grądach dla 2-3 nadleśnictw.

Robocze zestawienie wątków spisanych z nagrania audio, wykonanego podczas wizyty u grupy AdkP

• rezerwat Młochowski Grąd,
• sadzenie modrzewia i buka poza naturalnym zasięgiem – weryfikacja pod kątem gleb i zarządzania siedliskami N2000,
• stare grądy z badaniami- gładysz paprociowaty,
• w planach rębnie gniazdowe i trzebieże,
• trzebieże z uwzględnieniem wymogów dla reliktów puszczańskich – wykorzystanie wskaźników wilgotności i światła,
• powierzchnie międzyzrębowe – jak ochronić,
• zaburzenie w siedliskach naturowych przez trzebieże – dopuszczanie światła i zaburzenia mikroklimatu,
• identyfikacja roślin zielnych – wskaźników lasów pierwotnych dla wybranych wydzieleń,
• siedlisko grądu, stan zachowania B, 6 stanowisk gładysza paprociowatego, HCVF 3.2,
• szkolenie z Natura 2000, PZO, działania ochronne, dane przestrzenne,
• działania ochronne dla grądów w stanie zachowania C. Natura 2000 Stawy Żabinieckie – inny temat,
• gładysz paprociowaty- zalecenia do ochrony siedlisk. Połączyć z inwentaryzacją drzew dziuplastych, roślin wskaźnikowych runa leśnego,
• stwierdzono bielistkę siwą – mech rosnący na runie, gleby kwaśne.

Kolejne wydzielenie – grąd, stan zachowania C

• 3 stanowiska gładysza paprociowatego,
• efekt krawędzi przy kontynuacji rębni,
• dęby odroślowe – las wtórny,
• ładna struktura lasu, nie dopuszczone światło do dna,
• zagrożenie trzebieżą, później rębnią,
• miejscami za dużo sosny,
• trochę martwego drewna wielkowymiarowego,
• szukać storczyków,
• las referencyjny, gospodarstwo specjalne – odnaleźć dodatkowe walory przyrodnicze,
• sprawdzić ile jest takich grądów w stanie B i wytypować pod referencyjny,
• sprawdzić mapę Matuszkiewicza, jeśli były grądy, to typować grądy jaki referencyjne,
• edukacja ekologiczna Wojciecha Borosa – brak wartości społecznych ale zajęcia dla dzieci – w ten sposób są wartości społeczne i ugruntowanie pod wprowadzenie wytycznych dla lasów o zwiększonej funkcji społecznej,
• scenariusze AdkP – są gotowe scenariusze i mapy. Edukacja jest ok ale trzeba później petycję. Związanie ludzi z lasem a potem przygotowanie petycji,
• współpraca ze szkołami – wpisanie scenariuszy do podstawy programowej. Nauczyciele chętnie godzą się na takie scenariusze,
• Potrzebna dobra organizacja- żeby dzieci nie zniszczyły runa, grzybów itd.,
• Współpraca z AdkP – “Spacer z przyrodnikiem- Wojciech Boros” – potrzeba zgłoszenia do nadleśnictwa, możliwe opłaty, możliwy brak zgody (np. względy bezpieczeństwa),
• wątek: lasy miejskie – las kabacki – kładą drzewa połamane i zostawiają w lesie,
• leśnicy przed podjęciem rębni, najpierw sprzątają martwe drewno wielkowymiarowe – weryfikacja zgodności z przepisami,
• zagrożenie rębniami gniazdowymi, są już oznaczenia na drzewach,
• ochrona starych grądów poprzez odnalezienie jakiegoś gatunku- jako paradoks. Grąd nie podlega ochronie ścisłej, liczą się walory przyrodnicze w grądzie i jakość fitocenozy,
• przebudowa drzewostanu kosztem tylko sosny o ile są na to warunki dla polepszenia stanu zachowania – jako rozwiązanie kompromisowe z zachowaniem mikroklimatu dla gładysza paprociowatego i zachowaniem brzozy i innych biocenotycznych,
• penetracja/ badania powierzchni międzygniazdowych (stwierdzony gładysz) – zalecenie do badań wszystkich powierzchni międzygniazdowych jakie istnieją z uwzględnieniem efektu krawędzi i jego skutków (mchy i porosty),
• polityka lasów miejskich w Warszawie – chronią martwe drewno. Nie są komercyjni. Podlegają pod miasto. AdkP adaptują rozwiązania tych leśników z miasta(kobiety),
• adaptacja praktyk leśnych z lasów miejskich Poznania na lasy państwowe Poznania & adaptacja praktyk leśnych z lasów miejskich Poznania na lasy państwowe Warszawy. Poznań praktykuje alternatywne metody gospodarowania- skopiować w Warszawie zarówno na lasy państwowe jak i miejskie. Spotkanie Las Tulecki – wspólna sprawa z AdkP – adaptacja praktyk w lasach miejskich. Zorganizować spotkanie online dla tych grup.,
• stwierdzono usuwanie drzew zagrażających,
• sprawdzić odnowienie modrzewiem- czy zgodność z typami gleb, siedliskiem, zasięgiem modrzewia – jako odnowienie po grądzie. Zarzut dotyczący udziału modrzewia w fitocenozie grądu. Wykazać problem – 2-3 nadleśnictwa, kilka leśnictw, potrzebne wykazanie skali do audytu FSC,
• W Planie Ochrony Chojnowskiego Parku Krajobrazowego zalecenie sadzenia tylko gatunków rodzimych. Kwestia aktu prawa miejscowego. Potrzebne orzecznictwo. Problem powinien być rozstrzygnięty przez sąd. AdkP – pismo do leśników (zbieranie dowodów)- prośba o argumentację dla hodowli buka poza zasięgiem występowania i wprowadzanie modrzewia poza naturalnym zasięgiem występowania w siedliskach lasowych przy odnowieniu grądu. Prośba o odniesienie się do poradników metodycznych Ministerstwa Środowiska (lub wstrzymanie się z tym argumentem do ostatecznej rozprawy sądowej). Odniesienie do aktu prawa miejscowego – Planu Ochrony Chojnowskiego Parku Krajobrazowego – jako argument za wyższością aktu prawa miejscowego nad planem urządzenia lasu. Do prawnika wniosek o wyjaśnienie działania prawa wstecz. Sprawdzić czy Las Młochowski jest w granicach ChPK, co jeśli nie.,
• rębnie gniazdowe kolidujące z gładyszem paprociowatym,
• propozycja – wysłać pismo do leśników – skala wilgoci i światła (materiały na Teczkę Projektową), wymagania siedliskowe + efekt krawędzi. Propozycja zachowania biotopu, odstąpienie od rębni gniazdowej na rzecz rozwiązania kompromisowego – rębnia IVd lub tylko kosztem sosny bez uszczerbku na mikroklimacie gładysza. Załączniki : inne nadleśnictwa stosujące rozwiązania ochrony gładysza w Polsce N-E.,
• podniesienie skali występowania gatunku – wykazać ilość stanowisk w odniesieniu do innych wydzieleń – argument rzadkość występowania na poziomie całej RDLP (wykazanie skali do audytu FSC). Potrzeba wykonania badań we wszystkich grądach pod kątem gładysza.,
• postulat: cięcia tylko kosztem sosny dla poprawienia jakości grądów,
• usuwanie martwego drewna – pismo do nadleśnictwa – czy w ramach przygotowania pod rębnie. Niezgodność ze standardem FSC ,zasada 6, IOL, nowe dobre praktyki w gospodarce leśnej. Uzasadnienie dla podbierania martwego drewna wielkowymiarowego liściastego,
• rezerwat przyrody Młochowski grąd- różnica w jakości grądu w odniesieniu do sąsiednich grądów niewielka. Otuliny prawdopodobnie nie ma. Argumentacja za włączeniem kolejnych grądów do rezerwatu. W rezerwacie więcej martwego drewna.,
• postulat ochrony martwego drewna w grądach wokół rezerwatu dla dyspersji saproksylobiontów z rezerwatu,
• potrzeba identyfikacji nagromadzenia gładysza w całym wydzieleniu, żeby w całości je wyłączyć z gospodarki leśnej. W przypadku pojedynczych skupisk – tworzenie buforów. Postulat grupy Las Młochowski cięcia tylko kosztem sosny.

Oddział 414, wydzielenie 414c – pozostałości starych grądów

• stwierdzono ślady koni- użytkowanie rekreacyjne,
• mikrosiedlisko grądu z doborem sztucznym- usuwanie drzew krzywych- graby w lesie o cechach naturalnych ze starymi dębami. Naturalny układ ekosystemu, który będzie zaburzony. Idea kształtowania naturalnego ekosystemu w kierunku prześwietlenia, usuwania drzew adaptujących się do różnych zmiennych warunków. Obniżenie jakości fitocenozy poprzez zabiegi hodowlane. W środku populacja gładysza paprociowatego – wnioskowanie o las referencyjny, ochronę całego biotopu bioindykatora lasu pierwotnego – pismo do nadleśnictwa analogiczne jak w innych stanowiskach gładysza. Zaburzenie układu ekologicznego, nieużytkowanego od kilkudziesięciu lat,
• układ ekologiczny dla typowego grądu – gospodarstwo specjalne, las referencyjny, inwentaryzacja: dzięcioły (obecne dziuple), mszaków (gładysz), efekt krawędzi oddalony o 40 metrów. Trzebieże zaplanowane pod kątem doświetlenia runa i zaburzenia naturalnego układu ekologicznego. Propozycja: biogrupa, bardzo mały mikropłat starego grądu,
• perspektywa zbadania wszystkich grądów na najbliższe lata. Wykazanie skali występowania naturalnych ekosystemów na poziomie nadleśnictwa i podjęcie systemowych rozwiązań dla ochrony grądów,
• typowanie grądów jako miejsca edukacji, wartości społeczne, wzmacnianie cech społecznych, opracowanie ścieżek edukacyjnych,

Wydzielenie 414b

• stary las grądowy- pozostałość dawnej Puszczy (odniesienie do wzorca, jakim jest las niegospodarowany), graby zdeformowane jako walor edukacyjny, drzewa dziuplaste i mszaki reliktowe również, piętrowa struktura lasu i martwe drzewo stojące i leżące również jako walor edukacyjny,
• koncept starego lasu, starej puszczy jako zachęta edukacyjna + przewodnik po tym lesie.

Ponadto ogólne dla grupy:

• usuwanie/ gospodarowanie w lasach HCVF 3.2 – propozycja innego gospodarowania w grądach,
• weryfikacja ciągłości przestrzennej starodrzewia, pod kątem wymogów standardu FSC- nowy temat. Analizy wszystkich wydzieleń z grądami na przestrzeni ostatnich 5 lat – pomniejszenie udziału starodrzewi w całym nadleśnictwie i następnie 2 innych nadleśnictwach również dla grądów. Potrzebna definicja starodrzewi,
• Wojciech- ile czasu może spędzać w lesie: dużo, bo jest na rencie. Sam działa tutaj ale też do Białowieży i Augustowska, Knyszyńska,
• poszukiwanie innych interesariuszy, sojuszników – muzea kulturowe, przyrodnicze (dioramy ze starym lasem)- tam mogą być osoby pasjonujące się przyrodą. Pod szyldem lokalnej instytucji pokazać społeczeństwu grądy – spacer z przyrodnikiem, plakat z grądem i logotypami instytucji archeologicznych, kulturowych. Dzięki temu jest edukacja pod czyjąś egidą, patronatem, co wzmacnia przekaz, pozwala na zachowanie powtarzalności imprez typu spacery z przyrodnikiem, wystawy fotograficzne. Cel: wypromowanie w świadomości mieszkańców grądów jako prawdziwego lasu.

 

Wykonawca: Adrian Grzegorz, Fundacja Las Naturalny