REKOMENDACJE DLA GRUPY OBYWATELSKI TORUŃ [15 maja 2022]

[15 maja 2022]

[Obywatelski Toruń]

Rekomendacje dla grupy Obywatelski Toruń

1. Rozmowy z Nadleśnictwem Toruń – strefowanie lasów wokół Leśnej szkoły w Barbarce

Leśna szkoła na Barbarce jest prowadzona przez Stowarzyszenie Tilia. Administrator Leśnej szkoły nie chce budować konfliktów z Lasami Państwowymi, które gospodarują przylegającymi do szkoły lasami. Gospodarka leśna prowadzona w pobliskich lasach w żaden sposób nie uwzględnia roli społecznej i kulturowej Barbarki. Prowadzone są standardowe wielkopowierzchniowe (4 ha) zręby zupełne, trzebieże służące przebudowie sosnowych drzewostanów w lasy liściaste. Przy czym jednocześnie leśnicy sadzą w miejscu wyciętych lasów, ponownie sosnę. Pobliskie lasy mają charakter plantacji w rozumieniu Instrukcji Urządzania Lasu. Z uwagi na społeczny i edukacyjny charakter lasów okalających Leśną szkołę w Barbarce, walory krajobrazowe oraz miejsca realizacji zajęć edukacyjnych w lesie, ulegają niekorzystnym zmianom.

Co należy zrobić:

W tej chwili, na poziomie Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Warszawie, opracowywane są dobre praktyki w gospodarowaniu lasami miejskimi i podmiejskimi. Zakładają one możliwość wyznaczenia tzw. stref intensywnego użytkowania społecznego. Istniejące przykłady pilotażowego wdrożenia powyższych dobrych praktyk można znaleźć w Lesie Mokrzańskim obok Wrocławia (Nadleśnictwo Miękinia), gdzie wyznaczono strefy intensywnego użytkowania społecznego. W takich strefach leśnicy odstępują od standardowego użytkowania rębnego lasu. Powołując się na powyższe dobre praktyki oraz przykład Lasu Mokrzańskiego, należy wystosować do leśników pismo z jednoczesną prośbą o przeprowadzenie wizji terenowej. W piśmie należy zawnioskować o zastosowanie dobrych praktyk w lasach okalających Barbarkę. Jako strefę intensywnie użytkowaną społecznie, trzeba zaproponować leśnikom lasy, które są miejscem rekreacji, edukacji i bezpośrednio przylegają do obiektów sakralnych i edukacyjnych Barbarki. W tych lasach leśnicy przewidują wykonanie trzebieży, usuwającej z lasu część sosny. Sposób wykonywania trzebieży, jaki zaobserwowaliśmy w innym miejscu, świadczy o tym, że las po jej wykonaniu straci walor rekreacyjny i edukacyjny a ze względu na pozostawione na ziemi gałęzie, niemożliwe będzie prowadzenie w takim lesie jakichkolwiek zajęć przyrodniczych z dziećmi. Żeby uniknąć takiej sytuacji, we wniosku do Nadleśnictwa Toruń należy zaproponować, żeby w strefie intensywnie użytkowanej społecznie przeprowadzono trzebież przy użyciu zrywki konnej lub przy użyciu bloczków, lin i łańcuchów, z dopuszczalnym uszkodzeniem drzew II piętra lasu poniżej 5 %. Pismo powinno być tak skonstruowane, żeby leśnicy odczytali z niego korzyści, które mogą osiągnąć. Ponadto, we wniosku do Nadleśnictwa Toruń należy zaproponować, żeby leśnicy wyznaczyli strefę użytkowaną gospodarczo, w której nie będą rozpoczynane odnowienia lasu rębniami zupełnymi, częściowymi pasowymi oraz gniazdowymi, na rzecz rębni stopniowych IVd. Przy czym, należy wskazać leśnikom do rozważenia opcję odstąpienia od już realizowanego odnowienia lasu rębniami zupełnymi i częściowymi pasowymi, co miałoby być swoistą powierzchnią doświadczalną realizacji dobrych praktyk w gospodarowaniu lasami miejskimi i podmiejskimi. Na końcu wniosku skierowanego do Nadleśnictwa Toruń, należy pozostawić leśnikom pewną strefę komfortu w kwestii wcześniej określonych postulatów i podkreślić, że to leśnicy są decyzyjni w sprawie lasów okalających Barbarkę oraz że oczekujecie przeprowadzenia wspólnej wizji terenowej, która zaowocuje wypracowaniem konkretnych rozwiązań. Wysłanie wniosku do wiadomości Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych, może być dobrym rozwiązaniem, które spowoduje pożądaną reakcję ale może też spowodować okopanie się Nadleśnictwa Toruń na swoich stanowiskach.

Oczekiwane rezultaty:

Nadleśnictwo Toruń, jeśli nie zgodzi się na wdrożenie dobrych praktyk w gospodarowaniu lasami miejskimi i podmiejskimi w lasach okalających Barbarkę, co wymaga konsultacji z Generalną Dyrekcją Lasów Państwowych, to przy najmniej zmodyfikuje sposób przeprowadzenia trzebieży zgodnie z oczekiwaniami.

2. Stare grądy przy szlaku zielonym i cmentarzu na Barbarce – wydzielenia 100c, 99f, 100g.

Lasy bezpośrednio przylegające do obiektów sakralnych i miejsc pamięci, zostały zachowane przez Lasy Państwowe po wojnie, i świadczą o tym, jak kiedyś mogły wyglądać lasy okalające Toruń. Zostały zaliczone do Gospodarstwa Specjalnego i nie są w nich przewidziane prace gospodarcze. Rosną tutaj lasy liściaste i mieszane w wieku od 90 do 205 lat. Najcenniejsze wydaje się wydzielenie 100g, gdzie rosną 205 letnie dęby, buki i sosny, 118 letnie graby, 98 letnie dęby oraz 63 letnie lipy, buki, brzozy, sosny, dęby czerwone i olchy. Całe wydzielenie stanowi dobrze wykształcony grąd, o zachowanej wielopiętrowej strukturze, z licznymi martwymi drzewami leżącymi i stojącymi.

Co należy zrobić:

Wiek rębności drzew w niektórych z powyższych wydzieleń został już przekroczony o 65 lat. Należy upewnić się, czy w ramach nowego PULu, leśnicy nie planują w tych wydzieleniach wycięcia lasu. Lasy w tych wydzieleniach mogą być dla leśników niewygodnym dowodem na to, że przyroda doskonale sobie radzi bez wsparcia leśników a ponadto udaje się to pogodzić ze względami bezpieczeństwa tysięcy osób, które rokrocznie chodzą tymi lasami. Jeśli leśnicy planowaliby wycięcie tych lasów, należy wysłać sprzeciw, także do hierarchów kościelnych. Warto rozszerzyć edukację Leśnej szkoły o aspekt starych lasów, które dawniej rosły w miejscu plantacji sosnowych, jakie widzimy obecnie. Świadomość społeczeństwa powinna zostać przekierowana w taki sposób, żeby poznali prawdziwy las oraz żeby nie ulegali presji Lasów Państwowych, powołujących się na względy bezpieczeństwa przy każdej niewygodnej dla nich sprawie, dotyczącej ochronie lasów cennych przyrodniczo i społecznie.

Oczekiwane rezultaty:

Zabezpieczenie trwałości wzorcowego układu pomiędzy starym lasem, w którym masowo wydziela się wielkowymiarowe martwe drewno a rolą społeczną (wartości rekreacyjne, edukacyjne, religijne). Ten układ zaprzecza dotychczas promowanej przez Lasy Państwowe logice potrzeby oddzielenia lasów w których nikt nie gospodaruje od społeczeństwa, któremu te lasy rzekomo zagrażają.

Wykonawca: Adrian Grzegorz, Fundacja Las Naturalny